Dola Purnima (ଡୋଲ ଯାତ୍ରା): Odia Dolafestival.

ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା (ଡୋଲ ଯାତ୍ରା): ଓଡ଼ିଶାରେ ରଙ୍ଗ ଓ ଭକ୍ତିର ଉତ୍ସବ

ଓଡ଼ିଶାର ସଂସ୍କୃତି ଓ ପରମ୍ପରା ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଆପଣଙ୍କର ପ୍ଲାଟଫର୍ମ 'hello odia 'କୁ ସ୍ୱାଗତ। ଆଜି ଆମେ ଓଡ଼ିଶାର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରିୟ ପର୍ବ ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା (Dola Purnima ) ବିଷୟରେ ଜାଣିବା, ଯାହାକୁ ଦୋଳଯାତ୍ରା(Dola Jatra) ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା (spirituality), ସଂସ୍କୃତି (culture) ଓ ସାମୂହିକ ଉତ୍ସବର ମିଶ୍ରଣ ରେ ଏହି ପର୍ବ ଆମ ଓଡ଼ିଆ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରର ଅନ୍ୟତମ ଏକ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତ ପର୍ବ ରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି।

ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା କ'ଣ? (What is Dola Purnima?)

ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଯାହାକୁ ଦୋଳ ଯାତ୍ରା (Dola Jatra) ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ଓଡ଼ିଆ ମାସ ଫାଲଗୁଣା (ଫେବୃଆରୀ/ମାର୍ଚ୍ଚ) (February/March)ର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ତିଥିରେ ପାଳିତ ହେଉଥିବା ଏହି ପର୍ବ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ (Lord Krishna) ସସମ୍ମାନିତ କରାଯାଏ , ଯିଏକି ଏହି ସମୟରେ "ଦୋଳ ଗୋବିନ୍ଦ" (Dola Govinda) ଭାବରେ ପରିଚିତ । ଶୋଭାଯାତ୍ରା ହୁଏ , ଅନେକ ରୀତିନୀତି ଏବଂ ଜୀବନ୍ତ ରଙ୍ଗର ଝଲକ ଦ୍ୱାରା ପରିଚିତ ଏହା ଏକ ଆନନ୍ଦଦାୟକ ପର୍ବ ଅଟେ ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାର ମହତ୍ତ୍ୱ(Significance of Dola Purnima in Odisha)

1. Spiritual Importance: ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱ:

ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଭକ୍ତ ଏବଂ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ସମ୍ବନ୍ଧ ର (eternal bond) ପ୍ରତୀକ ହୋଇଥିବାରୁ ଏଥିରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଧାର୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି । ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଚମତ୍କାର କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଦିବ୍ୟ ପ୍ରେମକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରୁଥିବା ଭାଗବତ ପୁରାଣ (Bhagavat Purana) ସହିତ ଏହି ପର୍ବ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ଜଡ଼ିତ ।

2. ସାଂସ୍କୃତିକ ସାର: (Cultural Essence:)

ଏହି ପର୍ବ ଓଡ଼ିଶାର କୃଷିଭିତ୍ତିକ ପରମ୍ପରା କୁ ସୂଚିତ କରେ, କାରଣ ଓଡ଼ିଶା ତା ଗୋଟେ କୃଷି ପ୍ରଧାନ ରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ପ୍ରଚୁର ଅମଳ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରାଯାଏ । ଏହା ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସଦ୍ଭାବନାକୁ (communal harmony)ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ, ଜାତି ଧର୍ମ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତ ଲୋକଙ୍କୁ ଏକାଠି କରିଥାଏ ।

ଦୋଳଯାତ୍ରାର ରୀତିନୀତି ଓ ପରମ୍ପରା (Rituals and Traditions of Dola Jatra)

1. ଦେବତାଙ୍କୁ ଝୁଲାଇବା (ଚଳନ୍ତି ପ୍ରତିମା)-Swinging the Deity (Chalanti Pratima):- ଦୋଳଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ(Lord Krishna) ଏକ ସୁନ୍ଦର ସଜ୍ଜିତ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଏକ ସଜ୍ଜିତ ପାଳକି (ବିମାନ )(palanquin ) ଉପରେ ରଖି ଗାଁର ବିଭିନ୍ନ ଘରକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ। ଭକ୍ତମାନେ ଦେବତାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଝୁଲାଇଥାନ୍ତି, ଯାହା କି କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ନିଜ ଘର ଓ ହୃଦୟରେ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିବାର ପ୍ରତୀକ ଅଟେ ।

2. ଆବିରା (ରଙ୍ଗୀନ ପାଉଡର) ଲଗାଇବା: Applying Abira (Colored Powder): - ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ପରସ୍ପର ଉପରେ ରଙ୍ଗୀନ ପାଉଡର (ଆବିରା) ଢାଳି ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସର ସହ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି। ଜୀବନ୍ତ ରଙ୍ଗ ବସନ୍ତର ଆଗମନ ଏବଂ ପ୍ରେମ ଏବଂ ଏକତାର ଭାବନାକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ |

3. ଭୋଗ ଓ ଅର୍ପଣ:Bhoga and Offerings:- ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପାଇଁ ପିଠା ( (traditional Odia cakes), ଫଳ ଓ ମିଠା ଭଳି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରସାଦ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ପରେ ଏହି ଖାଦ୍ୟକୁ ମହାପ୍ରସାଦ(Mahaprasad) ରୂପେ ଭକ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଏ ।

4. ଗୋଷ୍ଠୀ ସମାବେଶ:Community Gatherings:- ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଦୋଳ ମେଳା(Dola Melana) ଆୟୋଜନ କରାଯାଏ ଯେଉଁଠାରେ ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଏକାଠି ହୋଇ ସାଂସ୍କୃତିକ ପରିବେଷଣ, ଲୋକଗୀତ ଏବଂ ନୃତ୍ୟ ସହିତ ପାଳନ କରନ୍ତି ।

ଦୋଳ ଯାତ୍ରାର ଅନନ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ( Unique Features of Dola Jatra)

1. ଆଞ୍ଚଳିକ ଭିନ୍ନତାJ( Regional Variations)- ସାରା ଓଡ଼ିଶାରେ (Odisha) ଦୋଳା ପୂର୍ଣ୍ଣିମା(Dola Purnima) ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ କଟକ(Cuttack), ପୁରୀ(Puri) ଓ ବାଲେଶ୍ୱର(Balasore) ଭଳି ଜିଲ୍ଲାରେ ଏହାକୁ ଆହୁରି ଧୁମଧାମରେ ପାଳନ କରାଯାଏ।

2. ହୋଲି ସହ ଲିଙ୍କ୍(Link with Holi): -ପରଦିନ ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ଉତ୍ତର ଭାରତୀୟ ହୋଲି(North Indian Holi) ପରି ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପ୍ରଥମେ ଦୋଳଯାତ୍ରା(Dola Jatra) ପାଳନ କରନ୍ତି, ଯାହା ଏହାକୁ ହୋଲିର ପୂର୍ବସୂତ୍ର ରେ ପରିଣତ କରିଥାଏ ।

2. ଦୋଳ ଗୋବିନ୍ଦ ରଥ(Dola Govinda Rath):-ଗାଁ ଗାଁରେ ଏକ ଛୋଟ ରଥଯାତ୍ରାର(mini-chariot procession) ଆୟୋଜନ କରାଯାଏ, ଯାହା ଉତ୍ସବର ଆକର୍ଷଣକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇଥାଏ।

ଦୋଳଯାତ୍ରା ଦେଖିବା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସ୍ଥାନ (Famous Places to Witness Dola Jatra)

ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର (Puri Jagannath Temple): ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉତ୍ସାହର ସହ ଦେଖନ୍ତୁ ଭବ୍ୟ ଉତ୍ସବ।

କଟକ (Cuttack): ନିଜର ଜୀବନ୍ତ ଦୋଳ ମେଳା ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା। (Known for its vibrant Dola Melana.)

ବାଲେଶ୍ୱର(Balasore): ପାରମ୍ପରିକ ଲୋକସଙ୍ଗୀତ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଉତ୍ସବ ପାଳନ।

ଘରେ କେମିତି ପାଳନ କରିବେ ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା (How to Celebrate Dola Purnima in Your Home)

ପାରମ୍ପରିକ ଓଡ଼ିଆ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ (Prepare Traditional Odia Food): ଅରିସା ପିଠା ଓ ଚକୁଳି (Arisa Pitha and Chakuli Pitha ) ପିଠା ଭଳି ମିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ।

ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ବିମନା ସଜାନ୍ତୁ (Decorate a Small Bimana ): ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି କିମ୍ବା ଫଟୋ ରଖନ୍ତୁ ଏବଂ ଫୁଲ, ଫଳ ଏବଂ ମିଠା ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ ।

ପ୍ରାକୃତିକ ରଙ୍ଗ ସହ ଖେଳନ୍ତୁ (Play with Natural Colors ଇନ odisha ): ଆପଣଙ୍କ ପରିବାର ସହିତ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିବାକୁ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ଆବିରା ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।

ଭଜନ(Bhajan) ଗାନ କରାଯାଏ : ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଠାରୁ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବା ପାଇଁ ଭକ୍ତି ଗୀତ ଜପ କରନ୍ତୁ।

ଡୋଲ ପୁର୍ଣିମା

ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ବା ଦୋଳଯାତ୍ରା (Dola Jatra) କେବଳ ଏକ ପର୍ବ ନୁହେଁ; ଏହା ଭକ୍ତି, ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଆନନ୍ଦର ଏକ ଜୀବନ୍ତ ମିଶ୍ରଣ । ଆପଣ ଓଡ଼ିଶାରେ ହୁଅନ୍ତୁ ବା ପ୍ରବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବାସୀଙ୍କ ଅଂଶ ହୁଅନ୍ତୁ, ଏହି ପର୍ବ ପ୍ରେମ ଓ ଏକତାର ଭାବନାକୁ ଜୀବନ୍ତ ରଖିଥାଏ। ଏହି ଦୋଳଯାତ୍ରାକୁ ହେଲେ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ(Hello odia) ସହ ପାଳନ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ଆମ ରାଜ୍ୟର ସାଂସ୍କୃତିକ ସମୃଦ୍ଧିରେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କରନ୍ତୁ । ଆସନ୍ତୁ ଆମ ପରମ୍ପରାକୁ ଆଗାମୀ ପିଢ଼ି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଞ୍ଚାଇ ରଖନ୍ତୁ।