Deepavali (Diwali) (ଦୀପାବଳୀ)| Deepavali (Diwali) (ଦୀପାବଳୀ) | Date, Significance, History and Celebrate the Festival of Lights with Hello Odia in odia

ଦୀପାବଳି (ଦୀପାବଳି) | ଆଲୋକର ପର୍ବ (ଦୀପାବଳୀ) | ନମସ୍କାର ଓଡ଼ିଆ

ଦୀପାବଳି, ଦୀପାବଳି ଭାରତର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପର୍ବ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହାର ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି । ଏହା ଏକ ପର୍ବ ଯାହା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆନନ୍ଦ, ଆଲୋକ ଏବଂ ସୌହାର୍ଦ୍ଦ୍ୟରେ ଏକାଠି କରେ | "ଆଲୋକର ପର୍ବ" ଭାବରେ ପରିଚିତ ଦୀପାବଳି ଅନ୍ଧକାର ଉପରେ ଆଲୋକ, ମନ୍ଦ ଉପରେ ଭଲ ଏବଂ ଅଜ୍ଞାନ ଉପରେ ଜ୍ଞାନର ବିଜୟକୁ ସୂଚିତ କରେ । ଏହି ପର୍ବ ଓଡ଼ିଆ ପରିବାରକୁ ଏକାଠି କରି ଏକତା ଓ ପରମ୍ପରାର ଭାବନାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ। ଏହି ବ୍ଲଗରେ ଆମେ ଓଡ଼ିଶାର ଦୀପାବଳିର ପରମ୍ପରା, ମହତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଅନନ୍ୟ ରୀତିନୀତି ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିଛୁ ।

ଦୀପାବଳିର ଉତ୍ପତ୍ତି ଓ ମହତ୍ତ୍ୱ (ଦୀପାବଳୀ)

"ଦୀପାବଳି" ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ସଂସ୍କୃତରୁ ଆସିଛି, ଯେଉଁଠାରେ "ଦୀପା"ର ଅର୍ଥ ଆଲୋକ ଏବଂ "ଅଭାଲି"ର ଅର୍ଥ ଏକ ଧାଡ଼ି । ଏକାଠି ହେବାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି "ଆଲୋକର ଧାଡ଼ି"। ଦୀପାବଳିର ଉତ୍ପତ୍ତି ଭାରତୀୟ ପୁରାଣ ଓ ସଂସ୍କୃତିରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ଜଡ଼ିତ । ଏହି ପର୍ବ ସହିତ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳର ନିଜସ୍ୱ ବ୍ୟାଖ୍ୟା ଓ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଜଡ଼ିତ ରହିଛି ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ୧୪ ବର୍ଷର ବନବାସ ଓ ରାକ୍ଷସ ରାଜା ରାବଣଙ୍କ ଉପରେ ବିଜୟ ପରେ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ଦୀପାବଳି ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହା ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହି ପର୍ବ ରାକ୍ଷସ ନରକାସୁରଙ୍କ ଉପରେ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ବିଜୟର ପ୍ରତୀକ ଅଟେ । ଏତଦ୍ ବ୍ୟତୀତ ଓଡିଆ ଲୋକମାନେ "କୌରିଆ କାଠି" (କୌରିଆ କାଠି) ନାମକ ଏକ ଅନନ୍ୟ ରୀତିନୀତି ମାଧ୍ୟମରେ ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେବାର ସମୟ ଭାବରେ ଦୀପାବଳି ପାଳନ କରନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମାକୁ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଜୁଟ କାଠି ଜଳାଇବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୀପାବଳି ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି

ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୀପାବଳି ଉତ୍ସବ ମୁଖ୍ୟ ପର୍ବର କିଛି ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ। ସମୃଦ୍ଧି ଓ ସୁଖକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବା ପାଇଁ ଲୋକମାନେ ନିଜ ଘର ସଫା କରନ୍ତି, ନୂଆ ପୋଷାକ କିଣିଥାନ୍ତି ଏବଂ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟଞ୍ଜନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି । ବଜାରରେ ଦୀପ(ମାଟି ଦୀପ), ମହମବତୀ ଓ ସାଜସଜ୍ଜା ସାମଗ୍ରୀ ବିକ୍ରି ହେଉଛି। ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ଦୀପଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତଃ ସ୍ଥାନୀୟ କାରିଗରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ତିଆରି କରାଯାଇ ରାଜ୍ୟର ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିଥାଏ ।

ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି:

୧. ଘର ସଫା କରିବା: ଲୋକମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଧନ ଓ ସମୃଦ୍ଧିର ଦେବତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଏବଂ ସୁସଜ୍ଜିତ ଘରକୁ ଯାଆନ୍ତି ।

ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସାମଗ୍ରୀ କିଣିବା: ନୂଆ ପୋଷାକ, ବାସନ ଓ ମିଠା କିଣିବା ଶୁଭ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ।

ରଙ୍ଗୋଲିରେ ସଜାଇବା: ଅତିଥି ଓ ଦେବାଦେବୀମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବା ପାଇଁ ରଙ୍ଗୀନ ପାଉଡର, ଫୁଲ ଏବଂ ଚାଉଳ ଅଟା ବ୍ୟବହାର କରି ସୁନ୍ଦର ରଙ୍ଗୋଲି ତିଆରି କରାଯାଏ ।

୪. ଦୀପ ଓ ମହମବତୀ ପ୍ରଜ୍ୱଳନ: ଅନ୍ଧକାର ଦୂର କରିବାର ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ସମଗ୍ର ଘରକୁ ଦୀପର ଧାଡ଼ିରେ ଆଲୋକିତ କରାଯାଏ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନନ୍ୟ ଦୀପାବଳି ପରମ୍ପରା

ରୀତିନୀତି ଓ ରୀତିନୀତିର ଅନନ୍ୟ ମିଶ୍ରଣ ଯୋଗୁଁ ଓଡ଼ିଶାର ଦୀପାବଳି ଉତ୍ସବ ବେଶ୍ ଆକର୍ଷଣୀୟ। ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ଏହି ପର୍ବ କୁ ଧୁମଧାମରେ ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ କେତେକ ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରା ଏହି ପର୍ବକୁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଆକର୍ଷଣ ଦେଇଥାଏ ।

୧. କୌରିଆ କାଥି ରୀତିନୀତି (କୌରିଆ କାଠି ରିତି):

ଦୀପାବଳି ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଓଡିଆ ପରିବାର ମାନେ ଜୁଟ ବାଡ଼ି (କୌରିଆ କାଠି) ଜାଳି ନିଜ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥାନ୍ତି । ତୁଳସୀ ଗଛ ନିକଟରେ କିମ୍ବା ପ୍ରାଙ୍ଗଣରେ ଏହି ବିଧି କରାଯାଏ, ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ସେମାନଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମାକୁ ମୁକ୍ତି ଦିଗରେ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ | ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ ଅନନ୍ୟ ଏବଂ ଏହାର ସାଂସ୍କୃତିକ ମୂଳ ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟର ଗଭୀର ସମ୍ମାନକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ ।

୨. ଦେବୀ କାଳୀଙ୍କ ପୂଜା:

ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ କାଳୀପୂଜା ସହିତ ଦୀପାବଳି ପାଳନ କରାଯାଏ। ଏହି ଦିନ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ଭୀଷଣ ରୂପ ଦେବୀ କାଳୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ । ମନ୍ଦିର ଓ ଘରକୁ ଫୁଲରେ ସଜ୍ଜିତ କରାଯିବା ସହ ମଧ୍ୟରାତ୍ରିରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରୀତିନୀତି ସମ୍ପନ୍ନ କରାଯାଏ। କାଳୀପୂଜା ଓଡ଼ିଶାର ଦୀପାବଳି ଉତ୍ସବରେ ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଗଭୀରତା ଯୋଡ଼ିଥାଏ।

୩. ବାଣ ଫୁଟାଇବା:

ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୀପାବଳି ପାଳନର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ହେଉଛି ବାଣ। ଲୋକମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ବାଣ ଫୁଟାଇବା ଦ୍ୱାରା ମନ୍ଦ ଆତ୍ମା ଦୂର ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଆନନ୍ଦ ମିଳିଥାଏ । ପିଲା ଓ ବୟସ୍କ ସମସ୍ତେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲିପ୍ତ ହୋଇ ରାତି ଆକାଶକୁ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ରଙ୍ଗରେ ଆଲୋକିତ କରିଥାନ୍ତି ।

ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ମିଠା: ଏକ ପର୍ବୀୟ ଆନନ୍ଦ

ଓଡ଼ିଶାର କୌଣସି ପର୍ବ ଏହାର ମନୋରମ ଖାଦ୍ୟ ବିନା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୁଏ ନାହିଁ ଏବଂ ଦୀପାବଳି ମଧ୍ୟ ଏହାର ବ୍ୟତିକ୍ରମ ନୁହେଁ । ଏହି ଅବସରରେ ଓଡିଆ ପରିବାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପାରମ୍ପରିକ ଖାଦ୍ୟ ଓ ମିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି । ଦୀପାବଳିର କିଛି ଲୋକପ୍ରିୟ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି:

ପିଠା (ପିଠା): ଓଡ଼ିଆ ପରିବାର ମାନେ ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ ପାଇଁ କାକାରା ପିଠା, ଅରିସା ପିଠା ଓ ଛେନା ପୋଡ଼ା ଭଳି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି।

ମନ୍ଦା ଓ ମାଲପୁଆ: ଦୀପାବଳି ପାଳନ ସମୟରେ ଏହି ପାରମ୍ପରିକ ମିଠା ଖାଇବା ନିହାତି ଜରୁରୀ।

୩. ଚୁଡ଼ା ଘାସ: ଚପଟା ଚାଉଳ, ଗୁଡ଼ ଓ ନଡ଼ିଆରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏହି ଖାଦ୍ୟକୁ ଅନେକ ସମୟରେ ଦେବତାଙ୍କୁ ପ୍ରସାଦ ରୂପେ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ।

ଖେରି (ଚାଉଳ ପୁଡିଂ): ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ଏବଂ କ୍ରିମଯୁକ୍ତ ମିଠା ଯାହା ଉତ୍ସବରେ ମଧୁରତା ଆଣିଥାଏ ।

ଦୀପାବଳି ଏବଂ ଦାନ କରିବାର ଆତ୍ମା

ଦୀପାବଳି କେବଳ ଆଲୋକ ଓ ଉତ୍ସବ ପାଇଁ ନୁହେଁ; ଏହା ଅଂଶୀଦାର ଏବଂ ଯତ୍ନ ନେବା ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଅଟେ । ଏହି ପର୍ବରେ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକମାନେ ଅଳ୍ପ ଭାଗ୍ୟବାନଙ୍କୁ ମିଠା, ପୋଷାକ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସାମଗ୍ରୀ ବଣ୍ଟନ କରି ଉଦାରତାର ଭାବନା ବଜାୟ ରଖନ୍ତି। ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଭାବନାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ ଏବଂ ସମସ୍ତେ ଦୀପାବଳିର ଆନନ୍ଦରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ |

ଇକୋ ଫ୍ରେଣ୍ଡଲି ଦୀପାବଳି: ଓଡ଼ିଶାରେ ବଢୁଛି ଟ୍ରେଣ୍ଡ

ବିଗତ କିଛି ବର୍ଷ ହେବ ଦୀପାବଳିକୁ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ଢଙ୍ଗରେ ପାଳନ କରିବା ପାଇଁ ସଚେତନ ପ୍ରୟାସ ଚାଲିଛି। ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ପରିବାର ଏବେ ବାୟୋଡିଗ୍ରେଡେବଲ୍ ଦୀପକୁ ପସନ୍ଦ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରଦୂଷଣ କମାଇବା ପାଇଁ ଅତ୍ୟଧିକ ବାଣ ବ୍ୟବହାର ରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତି । ସବୁଜ ଦୀପାବଳିର ଗୁରୁତ୍ୱ ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନତା ଅଭିଯାନ ମଧ୍ୟ ସାରା ରାଜ୍ୟର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ଜୋର ଧରିଛି ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୀପାବଳି: ପରମ୍ପରା ଓ ଆଧୁନିକତାର ମିଶ୍ରଣ

ପାରମ୍ପରିକ ରୀତିନୀତିରେ ଦୀପାବଳିର ମୂଳଆଧାର ରହିଥିବା ବେଳେ ଆଧୁନିକ ପ୍ରଭାବ ଏହି ଉତ୍ସବରେ ଏକ ନୂଆ ଦିଗ ଯୋଡ଼ିଛି। ଓଡ଼ିଶାର ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଭବ୍ୟ ସଜ୍ଜା, ଲାଇଟ୍ ସୋ' ଓ ସାମୂହିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ସପିଂ ମଲ୍ ଏବଂ ମାର୍କେଟଗୁଡିକ ଉତ୍ସବର ଆଲୋକରେ ସଜ୍ଜିତ, ରିହାତି ଏବଂ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦୀପାବଳି ସଂଗ୍ରହ ପ୍ରଦାନ କରୁଛନ୍ତି। ତେବେ ଆଧୁନିକତା ଭିତରେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ମାନେ ପାରମ୍ପରିକ ରୀତିନୀତି ଓ ପରମ୍ପରା ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜର ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ସହ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୀପାବଳି କାହିଁକି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର

ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ପରମ୍ପରା: କୌରିଆ କାଥି ଭଳି ଅନନ୍ୟ ରୀତିନୀତି ଓଡ଼ିଶାର ଦୀପାବଳିକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ।

୨. କମ୍ୟୁନିଟି ବନ୍ଧନ: ପରିବାର ଓ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏକାଠି ହୋଇ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରନ୍ତି, ଯାହା ଏହାକୁ ଏକତା ଏବଂ ଆନନ୍ଦର ସମୟ ରେ ପରିଣତ କରିଥାଏ ।

୩. ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱ: ପୂର୍ବପୁରୁଷ ଓ ଦେବୀ କାଳୀଙ୍କ ପୂଜା ଉତ୍ସବରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଗଭୀରତା ବଢ଼ାଇଥାଏ।

ଆଞ୍ଚଳିକ ଖାଦ୍ୟ: ଦୀପାବଳି ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପାରମ୍ପରିକ ଖାଦ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ସମୃଦ୍ଧ ରୋଷେଇ ଐତିହ୍ୟକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି।

ସିଦ୍ଧାନ୍ତ: ସୁଖର ଆଲୋକ ବିସ୍ତାର କରିବା

ଦୀପାବଳି (ଦୀପାବଳି) କେବଳ ଏକ ପର୍ବ ନୁହେଁ; ଏହା ଏକ ଭାବନା ଯାହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆ ହୃଦୟରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ | ଏହା ହେଉଛି ଜୀବନକୁ ପାଳନ କରିବା, ପରମ୍ପରାକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ଏବଂ ଖୁସି ବିସ୍ତାର କରିବାର ସମୟ । ଦୀପ ଜାଳିବାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସୁସ୍ୱାଦୁ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା, ରୀତିନୀତି କରିବାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ବାଣ ଫୁଟାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶାର ଦୀପାବଳି ଆନନ୍ଦ, ଭକ୍ତି ଓ ଏକତ୍ରତାର ମିଶ୍ରଣ।

ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଏହି ସୁନ୍ଦର ପର୍ବ ପାଳନ କରୁଛୁ, ଆସନ୍ତୁ ମନେ ରଖିବା ଯେ ଦୟା ପ୍ରସାର କରି, ଏକତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ଦାୟିତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ପାଳନ କରି ଏହାର ଆତ୍ମାକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବା ।

ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷିତ, ସମୃଦ୍ଧ ଏବଂ ଆନନ୍ଦମୟ ଦୀପାବଳି କାମନା କରୁଛି। ନମସ୍କାର ଓଡିଆ ଏହାର ସମସ୍ତ ପାଠକଙ୍କୁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଉଛି । ଏହି ଦୀପାବଳି ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନକୁ ସୁଖ ଏବଂ ସଫଳତାରେ ଆଲୋକିତ କରନ୍ତୁ । "ଶୁଭା ଦୀପାବଳି"! (ଶୁଭ ଦୀପାବଳୀ)