The Beauty of Margasira Gurubara in Odia Homes

ମାର୍ଗଶୀର ମାସ ଆସିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଘରେ ଗୋଟେ ଅଲଗା ଖୁସିର ହାୱା ଫୁଲିଯାଏ। ସକାଳରୁ ମା’ମାନେ ଘର ବଡ଼ସାଫା କରିବା, ଦେଉଳ ମଜାଇବା, ଚାଉଳ ପାଣିରେ ଝୁଟି (ଚିତା) ଟାଣିବା—ସବୁ ମିଶି ଘରକୁ ଗୋଟେ ଦେବୀସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଣତ କରିଦେଇଥାଏ। ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର (ଜଣାଶୁଣା ମାଣବାସା ଗୁରୁବାର) ହେଉଛି ଓଡ଼ିଆ ଘରର ମଙ୍ଗଳ, ଶୁଭ, ଶାନ୍ତି ଓ ସମୃଦ୍ଧିର ପ୍ରତୀକ। ଏହି ଦିନ ଘରେ ଘରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜା କରାଯାଏ, ଏବଂ ପୁରା ଘରକୁ ଶୁଚି, ସ୍ବଚ୍ଛତା, ଶୁଧ୍ଧ ମନୋଭାବରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଅତ୍ୟଧିକ ସୁନ୍ଦର କଥା ହେଉଛି—ଏହି ପର୍ବଟି କୌଣସି ଦେଖାଦେଖି, ଆଡମ୍ବର କିମ୍ବା ବହୁ ଖର୍ଚ୍ଚର ପର୍ବ ନୁହେଁ। ଏହା ହେଉଛି ଶୁଚି ମନ, ଶୁଚି ଘର, ଓ ଦେବୀଙ୍କ ପ୍ରେମ ପାଇଁ ସତ୍ତ୍ୱିକ ପ୍ରସ୍ତୁତି।

ଏବେ ଆସନ୍ତୁ ନଜର ପକାଯାଉ—ଏହି ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର କିପରି ପାଳିତ ହୁଏ, ଏହାର ପୁରାତନ ମାନ୍ୟତା ଓ ଲାଭଗୁଡ଼ିକ କଣ!

What Is Margasira Gurubara?(ମାର୍ଗଶିରା ଗୁରୁବାର କଣ?)

ମାର୍ଗଶୀର ମାସର ସମସ୍ତ ଗୁରୁବାରକୁ ମାଣବାସା ଗୁରୁବାର କୁହାଯାଏ। ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘରେ ଏହିଦିନ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜା ହୁଏ। ମାର୍ଗଶିରା ଗୁରୁବାର ହେଉଛି ଉଡ଼ିଶାର ଏକ ପବିତ୍ର ଧାର୍ମିକ ପର୍ବ, ଯାହା ମାର୍ଗଶିରା ମାସର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁରୁବାର ଦିନେ ପାଳିତ ହୁଏ। ଏହି ପର୍ବ ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ପୂଜାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ, ଯେଉଁଥିରେ ଘରେ ମଣା ବସା କରାଯାଏ ଓ ଧାନରେ ଭରା ମଣାକୁ ଧନ-ସମୃଦ୍ଧିର ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଘରର ନାରୀମାନେ ଏହି ଦିନ ନିଷ୍ଠା ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧା ସହିତ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣ ପାଠ କରନ୍ତି, ଘରକୁ ପବିତ୍ର ରଖନ୍ତି ଓ ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଆଗମନ ପାଇଁ ଆଲୋକ ଓ ଆଳତାର ପାଦଚିହ୍ନ ଅଙ୍କନ କରନ୍ତି। ସାରକଥା, ମାର୍ଗଶିରା ଗୁରୁବାର ହେଉଛି ଧନ-ଧାନ୍ୟ, ଶାନ୍ତି, ଏବଂ ପରିବାରର ମଙ୍ଗଳ କାମନା କରି ପାଳିତ ହୋଇଥିବା ଏକ ପବିତ୍ର ଉତ୍ସବ ପୁରାତନ ଦେବାଳୟଗ୍ରନ୍ଥ, ବିଶେଷତଃ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣ, ଅନୁସାରେ—

• ମା’ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଶୁଚି ଓ ଶାନ୍ତ ଘରେ ପ୍ରବେଶ କରନ୍ତି।

• ଅହଂକାର, କ୍ରୋଧ, ଅନ୍ୟାୟ, ଅସ୍ବଚ୍ଛତା ଥିବା ଘରକୁ ଦେବୀ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ନାହିଁ।

• ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜା କରିବାର ଅଧିକାର ସମସ୍ତଙ୍କର, ବଡ଼-ଛୋଟ, ଧନୀ-ଗରିବ—କୌଣସି ଭେଦଭାବ ନଥାଏ।

ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର ବିଶେଷ ହେଉଥିବାର କାରଣ ହେଉଛି—ଏହା ନୈତିକତା, ପାତ୍ରତା, ଶୁଚିତ୍ୱ ଓ ସମାନତାର ପର୍ବ।

History & Cultural Significance(ଇତିହାସ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଗୁରୁତ୍ୱ)

ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାରର ମୂଳ ଏବଂ ଆତ୍ମା ଥିବା ଶ୍ରୀଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣ ହେଉଛି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଧରୋହର। ଏଠାରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଚରିତ୍ର ଓଡ଼ିଆ ମହିଳାଙ୍କ ଜୀବନର ଶୁଚି, ସତ୍ୟ, କରୁଣା ଓ ନ୍ୟାୟକୁ ପ୍ରତିବିମ୍ବିତ କରେ।ଇତିହାସ:
ମାର୍ଗଶିରା ଗୁରୁବାରର ମୂଳ ଉଦ୍ଭବ ଉଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରା ଓ କୃଷିନିର୍ଭର ଜୀବନସୂତ୍ର ସହ ଜଡିତ। ଏହି ପର୍ବର ଆଧାର ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣ— ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ଉଡ଼ିଆ ପାଳା-ଶୈଳୀ ଗ୍ରନ୍ଥ, ଯେଉଁଠାରେ ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଦୟା, ନ୍ୟାୟ, ସମାନତା ଓ ଶୁଦ୍ଧତାର ମହତ୍ତ୍ୱ ବର୍ଣ୍ଣିତ।
ପୁରାଣ ଅନୁସାରେ, ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଛାଡ଼ି ଏକ ନିଷ୍ଟାବାନ୍ ଘରଣୀ—ଶ୍ରୀୟା ଚଣ୍ଡାଳୀଙ୍କ ଘରକୁ जाण୍ତି, ତାଙ୍କ ଭକ୍ତିକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ପାଇଁ। ଏହି କଥା ମାର୍ଗଶିରା ଗୁରୁବାର ପର୍ବକୁ ଅଧିକ ଅର୍ଥବୋଧକ କରେ।

ସାଂସ୍କୃତିକ ଗୁରୁତ୍ୱ:

1. କୃଷି ଓ ସମୃଦ୍ଧିର ପ୍ରତୀକ:
   ଧାନରେ ଭରା ମଣା କୃଷି ଭିତ୍ତିକ ସମୃଦ୍ଧି, ମାଟି ଓ ଶ୍ରମର ସମ୍ମାନର ପ୍ରତିକ।

2. ନାରୀ ଶକ୍ତିର ସ୍ଥାନ:
   ଏହି ପର୍ବରେ ଘରର ନାରୀମାନେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ପାଳନ କରନ୍ତି—ସଫା ସୁଥା, ପୁରାଣ ପାଠ, ଆଳତା ପାଦଚିହ୍ନ। ଏହା ନାରୀଙ୍କ ସମ୍ମାନ ଓ ଘରୋଇ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଉଜାଗର କରେ।

3. ଶୁଦ୍ଧତା ଓ ନୈତିକତାର ପ୍ରତିକ:
   ଘରକୁ ପବିତ୍ର ରଖିବା, ନମ୍ର ମନୋଭାବ, ସତ୍ୟତା ଓ ନ୍ୟାୟ—ଏହାର ପ୍ରଧାନ ବାର୍ତ୍ତା।

4. ସମାନତାର ମହତ୍ତ୍ୱ:
   ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣର ମୁଖ୍ୟ ସନ୍ଦେଶ ହେଉଛି– ଜାତି, ଶ୍ରେଣୀ ଠାରୁ ବଡ଼ ହେଉଛି ଭକ୍ତି ଓ ସଦ୍ଗୁଣ।

5. ପରିବାରୀକ ଏକତା:
   ପର୍ବଟି ଘରକୁ ଏକତା, ସମ୍ମିଳନ ଓ ଶାନ୍ତିର ପରିବେଶରେ ବାନ୍ଧି ରଖେ।

ସାରକଥା, ମାର୍ଗଶିରା ଗୁରୁବାର କେବଳ ଏକ ପୂଜା ନୁହେଁ; ଏହା ଉଡ଼ିଆ ସମାଜର ଭକ୍ତି, ନୈତିକତା, କୃଷିସଂସ୍କୃତି ଓ ସମାନତାର ଚିରାୟୁ ପରମ୍ପରାର ପ୍ରତୀକ।

ପୁରାଣରେ ଗୋଟେ ଖୁବ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣା ରହିଛି—

• ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଗୋଟେ ଗରିବ କନ୍ୟା ‘ଶ୍ରେଷ୍ଠା’ଙ୍କ ଘରେ ପୂଜା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି।

• ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଭାଇ ବଳଭଦ୍ର (ବାଳଭଦ୍ର) ଏହି କାରଣରେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ମା’ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ନିଷ୍କାସନ କରନ୍ତି।

• କିନ୍ତୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ତାଙ୍କ ପରାକ୍ରମ, ନ୍ୟାୟ ଓ ସତ୍ୟର ପାଠ ଦେଇ ଜଗନ୍ନାଥ ଓ ବଳଭଦ୍ରଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଶିଖା ଦେଇଯାନ୍ତି—

ଅର୍ଥାତ୍:
ସମାନ ଅଧିକାର, ସମାନ ସମ୍ମାନ, ସମାନ ଭକ୍ତି—ସବୁଠି ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ମୂଳ ଶିକ୍ଷା। ଏହିକାରଣରୁ ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର—କେବଳ ପର୍ବ ନୁହେଁ,
ଏହା ନୈତିକସୂତ୍ର, ଘୃଣାବିରୋଧୀ ଶିକ୍ଷା, ଓଡ଼ିଆ ନାରୀଶକ୍ତିର ପ୍ରତୀକ।

How Margasira Gurubara Is Celebrated (Step-by-Step Rituals)

ନିମ୍ନଲିଖିତ ଭାବେ ଓଡ଼ିଆ ଘରରେ ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର ପାଳନ ହୁଏ—

1. Early Morning Cleaning (Gharediha Saha Swachhata)

• ଘରକୁ ପାଣିରେ ଧୋଇ ସଫା କରିବା

• ଦେଉଳ ପ୍ରସ୍ତୁତି

• ବଡ଼ସାଫା ଓ ସଜାଣା

ଏହା ଦେବୀଙ୍କ ପ୍ରବେଶ ପାଇଁ ଆସନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାର ଭଳି।

2. Chita (Jhuti) Drawing

ଓଡ଼ିଆ ମହିଳାଙ୍କ କଳାର ଅପରିମିତ ଦୃଶ୍ୟ ହେଉଛି ଚିତା—

• ଚାଉଳ ପାଣି ଦ୍ୱାରା

• କଳାପତ୍ର, ଘଗଡ଼ିଆ, ପଦ୍ମ ଆକୃତି

• ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଚିହ୍ନ (ପାଦପଦ୍ମ)

ଚିତାର ଅର୍ଥ—
“ମା’ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ଆମ ଘରକୁ ସ୍ବାଗତ।”

3. Manabasa Dipa Lighting ଦୀପ ଜଳାଇବା ମାନେ—

• ଅନ୍ଧକାରର ନାଶ

• ଜ୍ଞାନଙ୍କ ପ୍ରବେଶ

• ଶୁଧ୍ଧତାର ପ୍ରକାଶ

ଶୁକ୍ଲ ବସ୍ତ୍ର ଓ ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରାଗତ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧି ପୂଜା କରାଯାଏ।

4. Lakshmi Puja & Kalasha Sthapana

• କଳଶ ରଖିବା

• ଘିଅ ଦୀପ

• ଧୂପ, ଅଗରବତୀ

• ଚାଉଳ, ଗହମ, ଗାଈ ଗୋବର, ମନ୍ଦାର ପୁଷ୍ପ

• ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣ ପାଠ

ଏହା ପର୍ବର ଆତ୍ମା।

5. Pitha Preparation (Manda, Kakara, Arisa, etc.)

ମହିଳାମାନେ ଏହିଦିନ—

• ମଣ୍ଡା ପିଠା

• ଆରିସା

• ଚକୁଳି ପକାନ୍ତି। ଦେବୀଙ୍କ ପ୍ରସାଦ ହେବାସହ ଘରକୁ ନୂଆ ଖୁସି ଆଣେ।

ମାର୍ଗଶିରା ଗୁରୁବାର ପାଳନ (ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଭାବେ):

1. ଘର ସଫା–ସୁଥା: ସକାଳେ ଘରକୁ ପବିତ୍ର କରାଯାଏ।

2. ମଣା ବସା: ଧାନରେ ଭରା ମଣା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ପୂଜାସ୍ଥଳରେ ରଖାଯାଏ।

3. ଆଳତା ପାଦଚିହ୍ନ: ଘର ଦୁଆରୁ ପୂଜାଘର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ପାଦଚିହ୍ନ ଅଙ୍କନ।

4. ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣ ପାଠ: ନାରୀମାନେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ସହିତ ପାଠ କରନ୍ତି।

5. ପୂଜା ଓ ଭୋଗ: ଦୀପ, ଧୂପ, ଫୁଲ ଓ ଭୋଗ ସହ ମାଙ୍କ ପୂଜା।

6. ଉପବାସ/ସତ୍ୱିକ ଖାଦ୍ୟ: ଶୁଦ୍ଧତା ଓ ନିଷ୍ଠାର ପ୍ରତୀକ।

7. ସନ୍ଧ୍ୟା ଦୀପାଲି: ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ ଦୀପ ଜ୍ୱାଳାଇ ଶାନ୍ତିମୟ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି।

Benefits of Celebrating Margasira Gurubara

ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର ପାଳନ କେବଳ ଧାର୍ମିକ ନୁହେଁ—
ବୈଜ୍ଞାନିକ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ, ମାନସିକ ଓ ସାମାଜିକ ଲାଭ ରହିଛି।

1. Brings Prosperity, Peace & Wealth ଘରକୁ ଶୁଚି ରଖିବା, ଦେବୀପୂଜା, ଦୀପ ଜଳାଇବା—
ସବୁ ମିଶି ପରିବାରରେ—

• ସ୍ଥିରତା

• ସମୃଦ୍ଧି

• ନୂଆ ଅର୍ଥ ଅବସର ଆଣେ।

2. Enhances Positivity & Mental Calmness - ପୂଜା ସମୟରେ—

• ମନ୍ତ୍ର

• ଦୀପ

• ଧୂପ

• ପବିତ୍ରତା

ମନର ନକାରାତ୍ମକତା କମାଇ ମନକୁ ସ୍ଥିର କରେ।

3. Teaches Equality & Moral Values- ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣର ମୁଖ୍ୟ ସନ୍ଦେଶ—

• ଜାତିନାହିଁ

• ଧନ-ଦୂର୍ଦ୍ଦଶା ଭେଦନାହିଁ

• ଭକ୍ତି ଓ ଶୁଚି—ସବୁଠି ମହତ୍ତ୍ୱ ରଖେ ଏହା ସମାଜକୁ ଜଣାଏ—ମନେ ଭଲ, କାମେ ଭଲ, ଭାବେ ଭଲ—ଏହିଏ ନୈତିକତା।

4. Strengthens Family Bonding- ପରିବାର ସମେତ—

• ପୂଜା

• ଖାଦ୍ୟ ପାକ

• ସଜାଣା

• ଚିତା ଟାଣିବା

ଘରକୁ ଏକତା ଓ ପ୍ରେମର ବନ୍ଧନରେ ବାନ୍ଧେ।

5. Promotes Cleanliness & Discipline

ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରାରେ—“ଶୁଚିତ୍ୱ ମାନେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ।”

ମାର୍ଗଶୀରରେ ଯଥାର୍ଥରେ—

• ସଫା ଘର

• ନିୟମିତ ଅଭ୍ୟାସ

• ସ୍ବସ୍ଥ ପରିବେଶ

ପରିବାରକୁ ଶାନ୍ତ ଓ ସ୍ଵସ୍ଥ ରଖେ।

6. Protects the Home Spiritually- ଦୀପ, ମନ୍ତ୍ର, ଚାଉଳ ପାଣିର ଚିତା—
ଏସବୁ ଘରରେ—

• ନଜର

• ଅସୁରକ୍ଷା

• ଦୁଷ୍ଟ ଶକ୍ତି

କୁ ଦୂର କରେ।

Conclusion

ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର ହେଉଛି ଓଡ଼ିଆ ପରିବାରର ଭିତରେ ଗଢ଼ିଥିବା—ଭକ୍ତି, ଶୁଚି, ସମାଜଶିଳତା ଓ ସମୃଦ୍ଧିର ପର୍ବ।ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣର ଶିକ୍ଷା ଦେଉଛି— ଶୁଚି ମନ, ଶୁଚି ଘର, ଶୁଚି କାର୍ଯ୍ୟ—ଏହିଏ ସତ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜା।ଅତେଯେ ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର କେବଳ ଧାର୍ମିକ ପର୍ବ ନୁହେଁ—ଏହା ଗୋଟେ ଜୀବନ ଶୈଳୀ,ଗୋଟେ ନୈତିକ ପାଠ,ଗୋଟେ ପରିବାରୀକ ସନ୍ଧି।

ମାର୍ଗାସିରା ଗୁରୁବାରା ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରିୟ ଓଡିଆ ପର୍ବ ଯାହା ଓଡିଶାଙ୍କ ଭକ୍ତି, ସାଂସ୍କୃତିକ ସମୃଦ୍ଧତା ଏବଂ ପାରମ୍ପାରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥାଏ | ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ, ଏହା ସମୃଦ୍ଧତା, ଶୁଦ୍ଧତା ଏବଂ ଘରର ସମନ୍ୱୟର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ଆଲୋକିତ କରେ | ମାନା ବାସା ପରି ରୀତିନୀତି ଏବଂ ଧାନ ଭର୍ତି ମାନାର ଉପାସନା ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାମାନେ ପ୍ରଚୁରତା ପାଇଁ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାରର କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରନ୍ତି | ଏହି ପର୍ବ କେବଳ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସକୁ ଦୃ strengthen କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଓଡିଶାଙ୍କ କୃଷି heritage ତିହ୍ୟ ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ବନ୍ଧନକୁ ମଧ୍ୟ ସଂରକ୍ଷଣ କରେ | ବାସ୍ତବରେ, ମାର୍ଗାସିରା ଗୁରୁବାରା ଭକ୍ତି, ସମୃଦ୍ଧତା ଏବଂ କାଳଜୟୀ ପରମ୍ପରାର ଉତ୍ସବ ଭାବରେ ଛିଡା ହୋଇଛି ଯାହା ପି generations ଼ି ମଧ୍ୟରେ ଓଡିଆ ପରିବାରକୁ ଏକତ୍ର କରିବାରେ ଲାଗିଛି |

FAQs

1. ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର କାହିଁକି ପାଳିତ ହୁଏ?

ଶ୍ରୀଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ କୃପା, ସମୃଦ୍ଧି ଓ ଶାନ୍ତି ପାଇଁ।

2. କେଉଁ ଘରେ ଦେବୀ ପ୍ରବେଶ କରନ୍ତି?

ଯେଉଁଘରେ ଶୁଚି, ଶାନ୍ତି, ପ୍ରେମ ଓ ନୈତିକତା ରହେ।

3. ଏହିଦିନ କେଉଁ ପିଠା ପକାଯାଏ?

ମଣ୍ଡା, ଆରିସା, କାକରା, ଚକୁଳି, ଧାନଲାଦୁ।